?نکته های تیزهوشانی درس فارسی ?برای تشخیص تعداد جملات در…

?نکته های تیزهوشانی درس فارسی
?برای تشخیص تعداد جملات در نظم و نثر به شیوه زیر عمل می کنیم.

? ابتدا فعلهای متن را می خوانیم. به تعداد فعلهای موجود جمله داریم.

مثال 1 – : رو سر بنه به بالین ، تنها مرا رها کن : می بینیم که سه فعل دارد .
پس این مصرع سه جمله است .

مثال 2 – صیاد بی روزی ماهی در دجله نگیرد و ماهی بی اجل در خشک نمیرد.

?سپس دقت می کنیم که آیا عبارت مورد نظر ، فعل محذوف دارد یا نه ؟

مثال 1- : یکی را گفتند : عالم بی عمل به چه ماند؟ گفت : به زنبور بی عسل.

سه فعل وجود دارد. بنابر این قطعا سه جمله داریم. اما با کمی دقت متوجه
می شویم که جای یک فعل خالی است. بله … در انتهای عبارت.

گفت : به زنبور بی عسل (ماند ). پس با توجه به فعل محذوف ” ماند” ، چهار جمله
داریم. ۹

مثال 2 – گفتمش عزم دیار یار داری ؟ گفت آری .
می بینیم که سه فعل داریم و سه جمله. اما یک فعل هم محذوف است :
… آری ( دارم )

?بنا براین این مصرع فوق چهار جمله دارد

مثال 3 – هزار باره چراگاه خوشتر ازمیدان // ولیکن اسب ندارد به دست خویش عنان

یک فعل بیشترنداریم و یک جمله. اما اگر دقت کنیم می بینیم که در مصرع اول ،
فعل ( است ) حذف شده…

هزار باره چراگاه خوشتر از میدان است.
?منادا هم جمله محسوب می شود:
گفتی به برم بنشین یا از سر جان برخیز
فرمان برمت جانا بنشینم و بر خیزم. = هفت جمله .
? شبه جمله ها هم یک جمله محسوب می شوند.

مثال : آفرین ! نقاشی قشنگی کشیده ای : دو جمله ..
?گاهی اوقات افعال اسنادی به صورت مخفف می آیند. ( م = هستم ،
ی = هستی ،، ند =هستند ،، یم = هستیم ) . اینها هم فعل هستند ولی به
صورت مخفف.

مثال : گفتم : مذمت اینان روا مدار که خداوند کرمند ( هستند ). گفت غلط گفتی که بنده درمند.( هستند)..

مثال 2 – روزگاری است که سودا زده ی روی توام ( هستم ) = دو جمله.

* گاهی اوقات جمله ، فقط یک فعل است. به عبارت دیگر فعلها هر چند به
تنهایی در عبارتی قراربگیرند ، یک جمله محسوب می شوند. مثال
گفتم غم تو دارم ، گفتا غمت سر آید // گفتم که ماه من شو ، گفتا اگر بر آید.
بیت بالا هشت جمله است.

✨✨✨✨✨✨✨✨✨✨